Poradnik dla studenta badacza
WSKAZANIA DLA STUDENTÓW SŁUŻĄCE ROZWIJANIU MYŚLENIA KRYTYCZNEGO:
I/ Reguły krytycznej dyskusji (Pratkanis i Aronson, 2003; Tavris i Wade, 2008, s. 30-35):
- Stawiaj pytania, wyrażaj zdziwienie, identyfikuj problemy, zauważaj błędy w rozwiązaniach.
- Określ problem (sprecyzuj problem za pomocą maksymalnie jasnych kategorii).
- Unikaj argumentacji emocjonalnej, szukania wymówek i obwiniania innych, oceniania. Chroń jednostki przed personalnymi atakami i krytyką, zwłaszcza jeśli reprezentują odmienny i mniejszościowy punkt widzenia.
- Sprawdź dowody. Zbadaj, jakie argumenty popierają, a jakie falsyfikują przyjętą hipotezę. Stosuj zasadę brzytwy Ockhama: „ostatecznym celem jest znalezienie wyjaśnienia, które tłumaczy najwięcej faktów przy jak najmniejszej liczbie warunków”, ale bądź ostrożny z przedwczesnym odrzuceniem alternatywnych wyjaśnień. Po zebraniu pewnej liczby sugestii możesz zadać pytania oceniające i sondujące, np. Do czego prowadziłoby takie rozwiązanie? Czy nie mylę się w swoich założeniach dotyczących problemu? Jakie są zalety i wady propozycji?
- Rozważaj inne interpretacje. Nie uznawaj pierwszej odpowiedzi, którą usłyszałeś za ostateczną, przeanalizuj inne rozwiązania, np. Co powinno być wzięte pod uwagę? Co możemy jeszcze zrobić? Twoim celem powinno być zrozumienie różnic poglądów i próba ich uzgodnienia.
- Bądź ostrożny wobec przeświadczeń i tendencyjności. Oceń, w jaki sposób przeświadczenia i emocje wpływają na sądy i wnioski.
- Unikaj uproszczeń. Poszukuj dowodów. Nie formułuj generalizacji na podstawie jednostkowych sytuacji; identyfikuj stereotypy.
- Zaakceptuj brak pewności. Nie oznacza to jednak, że możesz żyć bez klaryfikacji własnych wartości i przekonań czy podstaw wiedzy.
II/ Zasady, wskazówki i przestrogi jak NIE planować i NIE prowadzić zajęć
- Nie infantylizuj treści i zadań.
- Nie hamuj aktywności poznawczej dziecka.
- Nie pytaj o to, co dla dzieci jest jasne i oczywiste.
- Nie twórz sztucznych sytuacji.
10 PRZYKAZAŃ MŁODEGO NAUKOWCA
AMBICJA
BADANIA
CZYTANIE
DYSKUSJA
EMPATIA
FALSYFIKACJA-FINEZJA
GRUPA
HIPOTEZY
INSPIRACJA
JAKOŚĆ
KRYTYKA
LICZBY
ŁATWOŚĆ MYŚLENIA
MĄDROŚĆ
NAUKA
ORYGINALNOŚĆ
PYTANIA
REFLEKSJA
SAMODZIELNOŚĆ
TWÓRCZOŚĆ
UWAŻNOŚĆ
WERYFIKACJA
ZABAWA
JAK PROWADZIĆ BADANIA NAUKOWE?
POSZUKUJ
CZYTAJ!
WERYFIKUJ !
MYŚL KRYTYCZNIE !